Những điểm nghẽn cơ bản của ngành Công nghiệp Điện tử Việt Nam – thách thức và cơ hội phát triển

Ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn để vươn lên trở thành trung tâm sản xuất điện tử của khu vực. Với sự hiện diện của những ông lớn toàn cầu như Samsung, Foxconn, Intel… Việt Nam hiện đã trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu điện tử hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, dù có tiềm năng lớn, ngành công nghiệp này vẫn đang phải đối mặt với một số điểm nghẽn mà nếu không khắc phục, sẽ khó có thể phát triển bền vững và nắm bắt những cơ hội lớn trong tương lai.

Tăng trưởng ấn tượng, nhưng vẫn còn những rào cản quan trọng

Việt Nam đang là một trong những điểm sáng trong ngành điện tử toàn cầu. Mới đây, tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành điện tử trong 9 tháng đầu năm 2024 đã đạt gần 97 tỷ USD, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Mức tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước đạt 10% và dự báo con số này sẽ tiếp tục tăng trưởng lên 120 tỷ USD vào cuối năm 2024. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, tuy nhiên, không phải không có thách thức.

Dù đạt được những kết quả ấn tượng nhưng các chuyên gia đã chỉ ra ba vấn đề cốt lõi cần phải giải quyết để thúc đẩy ngành công nghiệp điện tử trong nước phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Ba điểm nghẽn cơ bản ngành Công nghiệp Điện tử Việt Nam đang phải đối mặt

Thiếu vốn đầu tư mở rộng sản xuất

Một trong những rào cản lớn nhất mà các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử tại Việt Nam gặp phải chính là vấn đề thiếu vốn. Việc thiếu nguồn lực tài chính hạn chế khả năng đầu tư vào công nghệ mới, cải tiến thiết bị sản xuất và mở rộng quy mô sản xuất. Điều này khiến các doanh nghiệp trong nước không thể cạnh tranh sòng phẳng với các tập đoàn đa quốc gia, vốn có đủ nguồn lực tài chính để đầu tư vào công nghệ tiên tiến và mở rộng sản xuất.

Các doanh nghiệp Việt đang phải đối mặt với thách thức trong việc hiện đại hóa dây chuyền sản xuất, nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Mặc dù có sự hỗ trợ từ các chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ của Nhà nước, nhưng vẫn cần thêm những chính sách thúc đẩy mạnh mẽ việc tiếp cận vốn cho doanh nghiệp trong ngành công nghiệp điện tử.

Thiếu nguồn nhân lực quản trị và kỹ thuật cao

Nhân lực là yếu tố quan trọng thứ hai mà các doanh nghiệp điện tử Việt Nam đang phải đối mặt. Mặc dù Việt Nam có nguồn lao động dồi dào và chi phí lao động tương đối thấp, nhưng lại thiếu các chuyên gia có trình độ cao trong các lĩnh vực như quản trị sản xuất và vận hành dây chuyền công nghệ hiện đại. Đây là lý do tại sao nhiều doanh nghiệp trong nước phải thuê nhân lực nước ngoài để quản lý và vận hành các công nghệ phức tạp.

Việc thiếu nhân lực có kỹ năng cao đang cản trở sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp điện tử. Các doanh nghiệp cần có nguồn nhân lực không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có khả năng sáng tạo, làm việc với công nghệ mới và đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của các tập đoàn toàn cầu.

Thiếu sự đào tạo chuyên sâu và hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế

Trong khi Chính phủ và các tổ chức quốc tế đã có nhiều chương trình hỗ trợ để nâng cao năng lực cho doanh nghiệp điện tử trong nước, các chuyên gia cho rằng sự hỗ trợ này vẫn chưa đủ để giúp các doanh nghiệp vượt qua các rào cản về công nghệ và nguồn nhân lực. Việc đào tạo nhân lực vẫn còn chưa đi vào chiều sâu và chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu phát triển của ngành. Các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc tiếp cận các thông tin và công nghệ mới, điều này làm giảm khả năng cạnh tranh của họ trên thị trường quốc tế.

Việc tăng cường liên kết với các nền công nghiệp lõi như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc để tiếp cận công nghệ tiên tiến, cũng như việc tạo ra các chương trình đào tạo chuyên sâu về công nghệ, quản lý sản xuất là cần thiết để phát triển bền vững ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam.

Thách thức mang lại cơ hội phát triển bền vững

Mặc dù ngành công nghiệp điện tử Việt Nam hiện đang gặp phải một số điểm nghẽn cơ bản, nhưng điều này không có nghĩa là cơ hội phát triển đã hết. Trái lại, đây chính là thời điểm để các doanh nghiệp trong nước có thể tận dụng những cơ hội lớn đến từ các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới, từ việc chuyển giao công nghệ và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Các chuyên gia cho rằng, việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh. Bằng cách hợp tác với các đối tác quốc tế trong nghiên cứu và phát triển, chuyển giao công nghệ, doanh nghiệp Việt có thể từng bước nâng cao trình độ sản xuất, đổi mới công nghệ và cải thiện chất lượng sản phẩm.

Kết luận

Ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Để tận dụng tối đa các cơ hội từ thị trường quốc tế và các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, các doanh nghiệp cần phải vượt qua ba điểm nghẽn cơ bản: thiếu vốn, thiếu nhân lực kỹ thuật cao và sự thiếu hụt trong các chương trình đào tạo chuyên sâu.

Tuy nhiên, nếu có sự đầu tư đúng mức vào công nghệ và con người, cũng như mở rộng các liên kết quốc tế, ngành công nghiệp điện tử Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm sản xuất điện tử không chỉ trong khu vực mà còn trên toàn cầu.

Xem thêm: Giải pháp chuyển đổi số giúp các doanh nghiệp điện tử tăng trưởng vượt bậc