Xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2025 đạt 219,5 tỷ USD: Cảnh báo “vùng nhiễu” từ áp lực tuân thủ quốc tế

Xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt gần 220 tỷ USD, tăng trưởng 14,4% so với cùng kỳ, tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh thành công này, các doanh nghiệp xuất khẩu đang đối mặt với những áp lực ngày càng lớn từ yêu cầu tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, tạo ra cảnh báo về “vùng nhiễu” pháp lý và thương mại. Bài viết phân tích chi tiết kết quả xuất khẩu, các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng và cảnh báo về những thách thức trong việc tuân thủ quy định quốc tế để giúp doanh nghiệp chủ động thích nghi và duy trì đà phát triển bền vững.

Xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2025 với mức kỷ lục gần 220 tỷ USD

Theo số liệu Cục Thống kê – Bộ Tài chính, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng trưởng ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.

• Khu vực kinh tế trong nước đạt 58,28 tỷ USD, tăng trưởng 9,4%, chiếm khoảng 26,5% tổng kim ngạch xuất khẩu.

• Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), bao gồm dầu thô, đạt 161,55 tỷ USD, tăng 16,4%, chiếm 73,5%.

• 28 mặt hàng xuất khẩu đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, trong đó 9 mặt hàng trên 5 tỷ USD chiếm 72,3% tổng giá trị xuất khẩu.

• Nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm tỷ trọng lớn nhất với 194,28 tỷ USD (88,4%), tiếp theo là nhóm nông sản, lâm sản và thủy sản.

Việt Nam tiếp tục duy trì xuất siêu với cán cân thương mại dương 7,63 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm, một tín hiệu tích cực góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu

Mức tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam trong nửa đầu 2025 có sự đóng góp lớn từ:

• Hoạt động đa dạng của khu vực FDI đặc biệt là các tập đoàn lớn tăng cường sản xuất, gia công, xuất khẩu.

• Các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như EVFTA, CPTPP và RCEP tạo điều kiện thuận lợi, ưu đãi thuế quan và mở rộng thị trường cho hàng hóa Việt Nam.

• Cải thiện cơ chế logistics, thủ tục hải quan điện tử giúp giảm thời gian vận chuyển và chi phí xuất khẩu.

• Sự phục hồi và tăng trưởng nhu cầu từ các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản… trong đó Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất với kim ngạch đạt gần 71 tỷ USD.

Cảnh báo “vùng nhiễu” từ áp lực tuân thủ quốc tế

Dù xuất khẩu đạt được nhiều kết quả tích cực, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ liên quan đến tuân thủ các chuẩn mực và quy định quốc tế, cụ thể là:

Áp lực tuân thủ quốc tế làm tăng “vùng nhiễu” trong xuất khẩu

Những tháng gần đây, các phòng xuất nhập khẩu liên tục nhận được cảnh báo về việc siết chặt các quy định xuất xứ hàng hóa sang thị trường Mỹ, EU. Cụ thể, nhiều doanh nghiệp phải đáp ứng tỷ lệ giá trị xuất xứ trong nước nghiêm ngặt hơn, yêu cầu chứng minh nguồn gốc nguyên liệu đầu vào và tuân thủ tiêu chuẩn nhãn xanh – một điều kiện tiên quyết để tiếp cận các thị trường phát triển.

Một số ngành như điện tử, cơ khí, bao bì ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu lên tới 15-40%, nhưng đồng thời cũng gặp không ít khó khăn do phải bổ sung chứng từ, kéo dài thời gian thông quan hoặc kiểm tra lại toàn bộ quy trình quản lý xuất xứ – gây ảnh hưởng tới kế hoạch và dòng tiền.

Theo chia sẻ từ phòng logistics của một doanh nghiệp lớn, có tình trạng nhiều lần bị trả lại hàng hóa do lỗi nhỏ trong hồ sơ dẫn tới mất hàng triệu USD và cơ hội hợp tác quốc tế. Đây chính là cảnh báo cho tất cả doanh nghiệp về sự quan trọng của việc chuẩn bị hồ sơ và thực thi quy định pháp luật xuất khẩu một cách nghiêm túc.

Tác động lan rộng đến vận hành doanh nghiệp

Không chỉ dừng lại ở khâu xuất nhập khẩu, các yêu cầu tuân thủ khắt khe đã đẩy áp lực lên toàn bộ chuỗi sản xuất – từ lựa chọn nhà cung cấp nguyên liệu, kiểm soát chất lượng, ghi nhãn cho đến chuẩn hóa bao bì. Mỗi thay đổi hay quy định mới đều khiến thời gian rà soát thủ tục, chi phí hoàn thiện hồ sơ và sự phối hợp giữa các phòng ban gia tăng đáng kể.

Đặc biệt, trong lĩnh vực thực phẩm, nông sản, bao bì và máy móc – nơi xuất khẩu tiếp tục đạt kết quả khả quan – áp lực về tiêu chuẩn môi trường, minh bạch nguồn gốc ngày càng trở nên nghiêm ngặt và không thể xem nhẹ.

Thanh kiểm tra và kéo dài thời gian thông quan cho thấy “vùng nhiễu” pháp lý

Nửa đầu năm 2025 cũng ghi nhận sự gia tăng các đợt thanh kiểm tra tại những thị trường nhập khẩu quan trọng, tăng khoảng 25%. Thời gian thông quan trung bình kéo dài từ 15 đến 20% so với trước, tác động mạnh đến hiệu quả kinh doanh, đặc biệt khi doanh nghiệp cần duy trì dòng hàng ổn định.

Doanh nghiệp phải thích nghi và đổi mới quản lý để giữ vững tăng trưởng

Trong bối cảnh đó, việc doanh nghiệp chủ động cập nhật các quy định xuất khẩu quốc tế, phối hợp chặt chẽ từ sản xuất đến logistics, kiểm soát hồ sơ giấy tờ minh bạch là “chìa khóa” để giữ được tốc độ và quy mô tăng trưởng xuất khẩu – vốn là “đường sống” của nền kinh tế Việt Nam hiện nay.

Đặc biệt, ngay cả những doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng không thể xem nhẹ các tiêu chuẩn tuân thủ này nếu không muốn bị loại ra khỏi sân chơi toàn cầu chỉ vì những rào cản tưởng nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn từ pháp lý.

Kết luận

Mặc dù xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2025 đạt con số ấn tượng 219,5 tỷ USD, nhưng đằng sau đó là nhiều “vùng nhiễu” do áp lực từ yêu cầu tuân thủ quốc tế ngày càng khắt khe. Doanh nghiệp cần nhận thức rõ điều này và đổi mới, nâng cao năng lực quản lý dữ liệu, kiểm soát giấy tờ xuất xứ, chứng nhận và hoàn thiện chuỗi cung ứng để sẵn sàng đối mặt với bất kỳ biến động nào từ thị trường quốc tế.

Chỉ khi có sự chuẩn bị chặt chẽ, doanh nghiệp mới duy trì được lợi thế cạnh tranh và xây dựng thương hiệu xuất khẩu bền vững trong kỷ nguyên hội nhập sâu rộng và phát triển kinh tế số toàn cầu.

ASOFT – Đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi số!

Liên hệ ASOFT để được tư vấn miễn phí: https://asoft.com.vn/lien-he