25/03/2025
Bình luận(0)Năm 2024, ngành chế biến, chế tạo tại Việt Nam đã đóng vai trò chủ chốt trong việc thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế sau những tác động tiêu cực từ đại dịch và các yếu tố bên ngoài. Mặc dù có sự phục hồi mạnh mẽ trong nửa đầu năm, nhưng các yếu tố như nhu cầu bên ngoài chững lại và các gián đoạn trong chuỗi cung ứng đã ảnh hưởng đến mức độ tăng trưởng của ngành.
Tuy vậy, ngành chế biến, chế tạo vẫn ghi nhận một sự phục hồi vững vàng với sự gia tăng đáng kể về sản lượng và việc làm. Đặc biệt, tăng trưởng đầu tư tư nhân và sự gia tăng đầu tư nước ngoài cũng tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của ngành này.
Tăng trưởng mạnh mẽ trong sản lượng ngành chế biến, chế tạo
Trong năm 2024, sản lượng của ngành chế biến, chế tạo đã đạt mức tăng trưởng 9,8%, cao hơn hẳn mức 3,0% của năm 2023. Sự phục hồi mạnh mẽ của ngành này trong nửa đầu năm chủ yếu là nhờ vào nhu cầu xuất khẩu từ các mặt hàng điện tử, xe cơ giới và máy móc.
Tuy nhiên, từ giữa năm, tăng trưởng của ngành chế biến, chế tạo có dấu hiệu chững lại, một phần do nhu cầu bên ngoài giảm và những gián đoạn trong sản xuất do cơn bão Yagi gây ra, đặc biệt là ở các khu công nghiệp phía Bắc. Điều này đã làm chậm lại tiến trình sản xuất và khiến các chuỗi cung ứng gặp khó khăn, làm giảm tốc độ tăng trưởng sản lượng trong nửa cuối năm 2024.
Tuy vậy, ngành chế biến, chế tạo vẫn duy trì sự ổn định trong suốt năm nhờ vào các yếu tố nội tại và sự phục hồi trong các sản phẩm chiến lược. Cụ thể, chỉ số Nhà Quản trị Mua hàng (PMI), một chỉ báo quan trọng về tình hình đơn hàng mới và sản xuất, đã cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm 2024. Chỉ số PMI vượt qua mức 50 điểm, phản ánh sự phục hồi tích cực trong hoạt động sản xuất và đơn hàng, đặc biệt trong các ngành chế biến, chế tạo.
Việc làm có sự phục hồi nhưng còn chững lại trong một số lĩnh vực
Bên cạnh sản lượng, việc làm trong ngành chế biến, chế tạo cũng có sự phục hồi đáng kể, với mức tăng trưởng 3,4% trong tháng 11/2024, so với mức giảm -2,3% trong cùng kỳ năm 2023. Tình hình việc làm có sự cải thiện rõ rệt, đặc biệt là trong các lĩnh vực chế tạo máy, nơi tỷ lệ việc làm tăng lên 8,6%, so với mức giảm sâu -11,6% trong năm 2023. Điều này cho thấy ngành chế tạo máy không chỉ phục hồi mạnh mẽ mà còn là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự gia tăng việc làm trong ngành chế biến, chế tạo.
Tuy nhiên, việc làm trong các lĩnh vực khác, đặc biệt là trong ngành dệt may, có dấu hiệu chững lại trong năm 2024. Mặc dù những ngành này đã phục hồi từ nửa cuối năm 2023, nhưng trong năm 2024, sự phục hồi vẫn chưa bền vững, đặc biệt khi xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng giảm trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế toàn cầu.
Việc này cũng phản ánh một hiện tượng đáng chú ý: sự tăng trưởng sản lượng trong các lĩnh vực chế biến, chế tạo vẫn cao hơn so với tăng trưởng việc làm, cho thấy việc tăng năng suất lao động và tỷ lệ toàn dụng nhân công có thể đã có tác động lớn đến quy mô việc làm trong ngành.
Đầu tư là động lực chính cho sự phát triển bền vững
Năm 2024, đầu tư tư nhân đã có sự phục hồi mạnh mẽ, giúp tăng trưởng tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 7,2%, cao hơn so với mức 4,1% của năm 2023. Đặc biệt, đầu tư tư nhân đóng góp khoảng 62% vào tăng trưởng tổng đầu tư toàn xã hội, mặc dù vẫn thấp hơn mức 80% trước đại dịch vào năm 2019.
Tăng trưởng đầu tư tư nhân chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực chế biến, chế tạo, với sự gia tăng đáng kể trong việc đăng ký đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Lĩnh vực chế biến, chế tạo chiếm tới 67% tổng vốn FDI đăng ký trong năm 2024, phản ánh sự chú ý của các nhà đầu tư quốc tế đối với sự phát triển của ngành này tại Việt Nam.
Đầu tư nước ngoài cũng đạt mức tăng trưởng ấn tượng, với tỷ lệ tăng trưởng lên đến 10,6% so với năm 2023. Vốn FDI đăng ký vào cuối năm 2024 đạt khoảng 38,2 tỷ USD, một con số ấn tượng chứng tỏ sự quan tâm mạnh mẽ của các nhà đầu tư quốc tế đối với các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tại Việt Nam.
Kết luận
Dù đạt được những thành tựu lớn trong năm 2024, ngành chế biến, chế tạo tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong tương lai. Việc phục hồi việc làm chưa đồng đều giữa các lĩnh vực, đặc biệt là trong các ngành sử dụng nhiều lao động như dệt may, vẫn còn là một vấn đề cần được giải quyết. Hơn nữa, sự giảm tốc trong tăng trưởng xuất khẩu và gián đoạn trong chuỗi cung ứng sẽ là những yếu tố cần được theo dõi chặt chẽ.
Tuy nhiên, với sự phục hồi mạnh mẽ trong sản lượng, đầu tư tư nhân và FDI, ngành chế biến, chế tạo vẫn là một động lực quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam. Để duy trì và thúc đẩy sự phát triển bền vững, các chính sách hỗ trợ ngành này, đặc biệt là trong việc cải thiện năng suất lao động và đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ mới, sẽ đóng vai trò then chốt trong những năm tới.