24/01/2025
Bình luận(0)Năm 2024 đã chứng kiến một sự phục hồi đáng khích lệ trong ngành bán lẻ Việt Nam, mặc dù vẫn còn không ít sự phân hóa giữa các lĩnh vực và mô hình kinh doanh khác nhau. Dù sức mua có dấu hiệu cải thiện, mức độ phục hồi trong từng phân khúc vẫn phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh, khả năng thích ứng của các doanh nghiệp, cũng như yếu tố khách quan như chuỗi cung ứng và biến động thị trường.
Tổng quan ngành bán lẻ năm 2024
Trong năm 2024, ngành bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng đã ghi nhận mức tăng trưởng 8,8% YoY, đạt 5.822 nghìn tỷ VND, và nếu loại bỏ yếu tố giá, mức tăng trưởng thực tế là 5,8%. Mảng bán lẻ hàng hóa vẫn chiếm phần lớn tổng doanh thu, đạt gần 4.487 nghìn tỷ VND và tăng 8,1% YoY. Các thành phố như Hải Phòng, Quảng Ninh và Đà Nẵng dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng bán lẻ hàng hóa, với các mức tăng ấn tượng từ 7,4% đến 9,5%.
Điều này phản ánh một xu hướng tích cực về sức mua và nhu cầu tiêu dùng đang dần phục hồi. Sự tăng trưởng này không chỉ đến từ yếu tố nội tại của nền kinh tế mà còn nhờ vào sự phục hồi mạnh mẽ của ngành dịch vụ, đặc biệt là sự gia tăng lượng khách quốc tế đến Việt Nam, tạo ra động lực tiêu dùng mạnh mẽ trong các ngành dịch vụ và bán lẻ.
Phục hồi năng lực sản xuất và chuỗi cung ứng
Một yếu tố quan trọng giúp duy trì sự phát triển của ngành bán lẻ trong 11 tháng qua chính là năng lực sản xuất của các doanh nghiệp. Chỉ số PMI đã cho thấy sự phục hồi đáng kể của ngành sản xuất, duy trì mức trên 50 điểm trong hầu hết các tháng, trừ tháng 9 khi bị gián đoạn bởi cơn bão Yagi. Tuy nhiên, sự suy giảm này chỉ là tạm thời và các doanh nghiệp sản xuất đã nhanh chóng khôi phục sản xuất trong các tháng tiếp theo, đưa PMI tháng 10 và 11 trở lại mức trên 50 điểm.
Sự ổn định này trong hoạt động sản xuất đã đảm bảo nguồn cung ổn định cho các nhà bán lẻ, giúp họ duy trì hoạt động kinh doanh hiệu quả trong bối cảnh thị trường tiêu dùng phục hồi.
Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp bán lẻ có sự tăng trưởng và phân hóa
Mặc dù các doanh nghiệp bán lẻ nhìn chung đều có sự phục hồi trong kết quả kinh doanh, mức độ tăng trưởng lại có sự phân hóa rõ rệt giữa các ngành hàng và chiến lược kinh doanh của từng công ty.
Phục hồi từ mảng ICT&CE
Đối với các doanh nghiệp bán lẻ trong lĩnh vực công nghệ thông tin và điện tử tiêu dùng (ICT&CE), sự phục hồi bắt đầu từ mùa nóng với nhu cầu tăng mạnh về các sản phẩm điện máy. Tuy nhiên, động lực tăng trưởng trong nửa sau năm 2024 lại đến từ các sản phẩm công nghệ cao, đặc biệt là iPhone 16. Mẫu điện thoại này đã ghi nhận doanh thu rất ấn tượng ngay từ ngày đầu mở bán, với gần 40.000 máy được tiêu thụ, tăng 14,3% so với iPhone 15 năm 2023.
Chiến lược tái cấu trúc của các doanh nghiệp lớn như Thế Giới Di Động (TGDD) và FPT Shop cũng đóng góp vào sự phục hồi này. Các công ty này đã mạnh tay cắt giảm các cửa hàng không hiệu quả, đồng thời mở rộng sản phẩm có biên lợi nhuận cao, đặc biệt trong lĩnh vực điện máy và đồ gia dụng.
Mảng bách hóa: chiến lược thích ứng và phát triển
Trong khi đó, các doanh nghiệp bán lẻ bách hóa, như Bách Hóa Xanh (BHX) và Winmart, cũng chứng kiến sự hồi phục mạnh mẽ, đặc biệt là trong quý 3 năm 2024. BHX lần đầu tiên ghi nhận lợi nhuận 7 tỷ VND và Winmart đạt 76 tỷ VND. Cả hai chuỗi này đều lựa chọn mô hình mini-market, một mô hình phù hợp với thói quen tiêu dùng và cơ sở hạ tầng của Việt Nam.
Tuy nhiên, mỗi chuỗi lại có chiến lược khác nhau để thu hút khách hàng: BHX tập trung vào việc cung cấp các mặt hàng tươi sống, trong khi Winmart phân hóa mô hình với Winmart+ phục vụ khách hàng thành thị, còn Winmart+ Rural lại tập trung vào người tiêu dùng nông thôn với mức giá hợp lý và các mặt hàng thiết yếu.
Mảng dược phẩm: sự phân hóa trong tăng trưởng
Mảng bán lẻ dược phẩm chứng kiến sự phân hóa rõ rệt, với Long Châu dẫn đầu trong việc tăng trưởng lợi nhuận và mở rộng mạng lưới cửa hàng. Đến cuối quý 3, Long Châu đã đạt lợi nhuận tăng trưởng 124% YoY và mở thêm 352 cửa hàng mới. Ngược lại, các chuỗi nhà thuốc khác như An Khang và Pharmacity vẫn loay hoay trong việc tìm kiếm điểm hòa vốn. An Khang thậm chí phải đóng cửa tới 201 cửa hàng trong 9 tháng đầu năm và vẫn tiếp tục đối mặt với thua lỗ.
Mảng trang sức: khó khăn tìm nguồn cung vàng
Mảng bán lẻ trang sức cũng phải đối mặt với khó khăn, đặc biệt là về nguồn cung vàng nguyên liệu. Trong khi đầu năm 2024, thị trường vàng khá sôi động với doanh thu bán vàng miếng của PNJ đạt kỷ lục, thì vào nửa cuối năm, nguồn cung vàng lại trở nên khan hiếm do người dân tích trữ vàng. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu mảng vàng 24K của PNJ, giảm tới 48% YoY trong quý 3. Tuy nhiên, mảng kinh doanh chính của PNJ – bán lẻ trang sức – vẫn ghi nhận mức tăng trưởng tích cực 22,3% YoY trong cùng kỳ.
Kết luận
Nhìn chung, ngành bán lẻ Việt Nam trong 9 tháng đầu năm 2024 đã có sự phục hồi rõ rệt, mặc dù không đều giữa các phân khúc. Các doanh nghiệp thành công là những doanh nghiệp có chiến lược tái cấu trúc hiệu quả, nắm bắt xu hướng tiêu dùng và biết cách thích ứng với những thay đổi của thị trường. Tuy nhiên, những thách thức như nguồn cung nguyên liệu, sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành dược phẩm và trang sức, hay sự thay đổi trong nhu cầu tiêu dùng vẫn là những yếu tố cần được các doanh nghiệp cân nhắc trong năm 2025