09/01/2025
Bình luận(0)Ngành dệt may Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức lớn trong bối cảnh thị trường quốc tế và trong nước thay đổi mạnh mẽ. Trong khi cơ hội đến từ các yếu tố như hội nhập quốc tế và công nghệ hiện đại, thì các thách thức về chi phí năng lượng, logistics, và yêu cầu nghiêm ngặt từ các thị trường xuất khẩu lại đặt ra không ít khó khăn. Cùng ASOFT phân tích sâu về cơ hội và thách thức của ngành dệt may Việt Nam, từ đó đưa ra những khuyến nghị giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và tận dụng tối đa cơ hội để phát triển bền vững.
Những cơ hội lớn cho ngành dệt may Việt Nam
Sự thúc đẩy từ hội nhập quốc tế
Trong thế giới toàn cầu hóa hiện nay, việc gia nhập các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) đã tạo ra những cơ hội mở rộng thị trường và cắt giảm chi phí cho các doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Việt Nam có thể xuất khẩu hàng dệt may sang các khu vực như châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Á với mức thuế suất thấp, thậm chí là miễn thuế.
Điều này giúp các doanh nghiệp có thể cạnh tranh tốt hơn, đồng thời nâng cao giá trị thương hiệu trên thị trường quốc tế. Các FTA này không chỉ tạo cơ hội để gia tăng sản lượng xuất khẩu mà còn tạo ra cơ hội hợp tác với các đối tác lớn, đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất dệt may trong khu vực.
Thị trường nội địa tiềm năng
Theo dự báo của Nghị quyết số 81/2023/QH15, dân số Việt Nam sẽ vượt qua mốc 100 triệu người vào năm 2030, đồng thời thu nhập bình quân đầu người ngày càng cao. Đây là cơ hội tuyệt vời cho ngành dệt may Việt Nam khi nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm may mặc, giày dép và phụ kiện sẽ không ngừng gia tăng. Với mức sống cao hơn, người tiêu dùng trong nước có xu hướng ưa chuộng các sản phẩm thời trang chất lượng, tiện ích và bền vững, mở ra một thị trường tiêu thụ lớn cho các doanh nghiệp dệt may nội địa.
Lợi thế công nghệ và cách mạng công nghiệp 4.0
Cách mạng công nghiệp 4.0 đang thay đổi mọi mặt của ngành sản xuất, và dệt may không phải là ngoại lệ. Các công nghệ số hóa, tự động hóa và Internet vạn vật (IoT) giúp các doanh nghiệp dệt may nâng cao năng suất, giảm thiểu chi phí và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Cùng với đó, việc áp dụng công nghệ mới như xơ sợi hữu cơ, vải đa tính năng và các mô hình thiết kế 3D, 4D đang giúp ngành dệt may Việt Nam phát triển các sản phẩm độc đáo và bền vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và các thị trường quốc tế.
Thách thức ngành dệt may Việt Nam phải đối mặt
Chi phí năng lượng và logistic cao
Một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp dệt may Việt Nam đang phải đối mặt là chi phí năng lượng và logistics. Ngành dệt may tiêu tốn một lượng năng lượng rất lớn trong quá trình sản xuất, từ việc vận hành máy móc đến việc vận chuyển nguyên liệu và thành phẩm.
Khi các thị trường quốc tế đang yêu cầu các sản phẩm phải được sản xuất “xanh” với việc sử dụng năng lượng tái tạo, các doanh nghiệp sẽ phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng mới để chuyển sang năng lượng mặt trời hoặc năng lượng gió. Điều này không chỉ yêu cầu chi phí đầu tư ban đầu lớn mà còn tiềm ẩn những rủi ro về an toàn.
Hơn nữa, chi phí logistics ngày càng gia tăng cũng khiến các doanh nghiệp dệt may phải đối mặt với những bài toán khó khăn trong việc xuất khẩu hàng hóa đi các quốc gia khác. Sự biến động của giá cước vận tải và các quy định nghiêm ngặt về logistics tại các thị trường xuất khẩu là yếu tố cần được tính toán kỹ lưỡng để duy trì khả năng cạnh tranh.
Thách thức về quy tắc xuất xứ và truy xuất nguồn gốc
Các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và quy tắc xuất xứ sản phẩm từ các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) là một trong những thách thức không thể bỏ qua đối với các doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Mặc dù các FTA mở ra cơ hội lớn cho ngành dệt may, nhưng với các yêu cầu về tỷ lệ xuất xứ nội khối cao, phần lớn nguyên liệu dệt may hiện nay vẫn phải nhập khẩu từ các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc hay các nước ASEAN.
Điều này làm tăng độ phức tạp trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn về xuất xứ và có thể làm mất đi lợi thế cạnh tranh.
Phát triển bền vững và yêu cầu khắt khe từ các thị trường
Ngày nay, các tiêu chuẩn về phát triển bền vững đã trở thành yếu tố bắt buộc đối với các sản phẩm xuất khẩu. EU và Mỹ đều yêu cầu các sản phẩm dệt may phải đạt các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường và không sử dụng lao động cưỡng bức. Các quy định như Chương trình Dệt May Tuần Hoàn của EU và yêu cầu sản phẩm phải có thể tái chế đang gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp sản xuất.
Các quy định nghiêm ngặt này đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ mới và tái cấu trúc quy trình sản xuất để đáp ứng yêu cầu về môi trường và trách nhiệm xã hội.
Thiếu hụt lao động
Một vấn đề đáng lo ngại khác là sự thiếu hụt lao động trong ngành dệt may. Khi thu nhập tại các ngành khác trong nền kinh tế tăng cao, nhiều lao động trong ngành dệt may đã chuyển sang làm việc ở những lĩnh vực có thu nhập cao hơn. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động trong ngành, nhất là khi doanh nghiệp cần nhanh chóng hoàn thành đơn hàng. Đồng thời, việc tăng lương để giữ chân lao động có thể làm giảm lợi thế cạnh tranh của Việt Nam về chi phí lao động, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất.
Định hướng phát triển ngành dệt may Việt Nam
Để vượt qua những thách thức này và tận dụng các cơ hội, ngành dệt may Việt Nam cần chú trọng vào việc đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất, và đầu tư vào năng lượng tái tạo. Đồng thời, việc phát triển sản phẩm bền vững, thân thiện với môi trường sẽ không chỉ giúp đáp ứng yêu cầu từ các thị trường quốc tế mà còn tạo ra giá trị lâu dài cho ngành.
Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc nâng cao tay nghề lao động, cải thiện điều kiện làm việc và phát triển các sản phẩm chất lượng cao để duy trì sự cạnh tranh trên thị trường. Việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất và tối ưu hóa chi phí logistics cũng sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro từ chi phí cao.