12/02/2025
Bình luận(0)Ngành bán lẻ tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đóng góp to lớn vào nền kinh tế quốc gia. Từ chuỗi cung ứng nguyên liệu, sản xuất, phân phối cho đến bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng, mỗi bước trong chuỗi giá trị bán lẻ đều có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế tiêu dùng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích chuỗi giá trị ngành bán lẻ Việt Nam, những yếu tố quan trọng đang thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành, và dự báo về tương lai phát triển của thị trường này.
Hệ sinh thái phức tạp trong chuỗi giá trị ngành Bán lẻ
Chuỗi giá trị ngành bán lẻ bao gồm nhiều bước từ sản xuất đến phân phối và cuối cùng là tiêu thụ. Quá trình bắt đầu từ việc các nguyên vật liệu được đưa vào sản xuất và chế biến tại các nhà máy hoặc được nhập khẩu trực tiếp từ nước ngoài. Sau đó, các nhà bán buôn sẽ chịu trách nhiệm phân phối những sản phẩm này tới các nhà bán lẻ, tiếp tục đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng.
Trong quá trình này, bán lẻ là hoạt động chủ chốt khi các doanh nghiệp bán lẻ không chỉ đóng vai trò phân phối mà còn là cầu nối giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng cuối. Các mặt hàng bán lẻ phổ biến bao gồm thực phẩm, thuốc, thiết bị điện tử, đồ gia dụng, trang sức, và nhiều sản phẩm khác. Các doanh nghiệp bán lẻ có thể nhập hàng từ nhà sản xuất hoặc từ các nhà bán buôn, rồi bán lại cho khách hàng qua các kênh phân phối của họ.
Đặc biệt, một số doanh nghiệp bán lẻ lớn như PNJ hay Masan không chỉ phân phối sản phẩm mà còn tự chủ trong việc sản xuất và cung ứng các mặt hàng tiêu dùng. Đây là một chiến lược giúp các doanh nghiệp này kiểm soát chất lượng sản phẩm, đồng thời tối ưu hóa chi phí và tăng trưởng lợi nhuận.
Các kênh phân phối trong ngành Bán lẻ
Ngành bán lẻ hiện nay có nhiều mô hình và hình thức phân phối đa dạng, từ các cửa hàng bách hóa truyền thống, chuỗi siêu thị, mini mart, đến các hình thức hiện đại như máy bán hàng tự động và bán hàng trực tuyến. Mỗi kênh phân phối này có những đặc thù riêng và phục vụ cho các phân khúc khách hàng khác nhau.
Với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, bán hàng trực tuyến đang trở thành một xu hướng không thể bỏ qua. Các nền tảng như Tiki, Lazada hay Shopee đang chiếm lĩnh thị trường, tạo ra sự thay đổi lớn trong cách thức mua sắm của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các chuỗi siêu thị và cửa hàng bách hóa vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc phục vụ nhu cầu tiêu dùng hàng ngày của người dân, đặc biệt ở các khu vực thành thị và nông thôn.
Doanh nghiệp tiêu biểu trong ngành Bán Lẻ
Trong ngành bán lẻ Việt Nam, một số doanh nghiệp niêm yết đã tạo dựng được thương hiệu và thị phần lớn, đóng góp đáng kể vào sự phát triển chung của ngành. Công ty Masan (MSN) nổi bật trong lĩnh vực bán lẻ thực phẩm, đặc biệt qua việc sở hữu WinCommerce (WCM), đơn vị quản lý chuỗi siêu thị VinMart. Đây là một ví dụ điển hình cho chiến lược mua lại và mở rộng quy mô để tăng trưởng nhanh chóng trong ngành bán lẻ thực phẩm.
Ngoài ra, Thế Giới Di Động (MWG) với các chuỗi cửa hàng điện tử, điện lạnh, và dược phẩm đã ghi nhận sự thành công lớn trong việc đa dạng hóa sản phẩm và kênh phân phối. PNJ (vàng bạc đá quý) cũng là một cái tên đáng chú ý, không chỉ ở lĩnh vực bán lẻ trang sức mà còn trong việc duy trì chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu mạnh. Vingroup (VRE) – chủ sở hữu các trung tâm thương mại lớn cũng góp phần quan trọng trong việc định hình lại ngành bán lẻ tại Việt Nam.
Động lực tăng trưởng của ngành Bán Lẻ
Ngành bán lẻ Việt Nam đang đứng trước cơ hội tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào nền kinh tế phát triển, thu nhập người tiêu dùng tăng cao và sự gia tăng tầng lớp trung lưu. Theo báo cáo của Fitch Ratings (2023), nền kinh tế Việt Nam dự báo sẽ tăng trưởng ổn định với mức tăng trưởng trung bình 7% mỗi năm trong trung hạn. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho ngành bán lẻ phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Ngoài ra, sự gia tăng tầng lớp tiêu dùng cũng là yếu tố quan trọng thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng. McKinsey & Company dự báo đến năm 2030, có khoảng 36 triệu người Việt Nam gia nhập tầng lớp tiêu dùng, tạo ra sự thay đổi lớn về hành vi tiêu dùng và nhu cầu thị trường. Tầng lớp trung lưu cũng dự kiến sẽ chiếm hơn một nửa dân số vào năm 2035, mang đến cơ hội lớn cho các doanh nghiệp bán lẻ trong việc mở rộng thị phần và phát triển các sản phẩm, dịch vụ phù hợp với nhu cầu này.
Bên cạnh yếu tố tiêu dùng trong nước, ngành bán lẻ còn được hưởng lợi từ sự phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch. Mỗi năm, số lượng khách du lịch quốc tế và nội địa đến Việt Nam ngày càng tăng, kéo theo nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ. Năm 2024, dự kiến có 8,83 triệu lượt du khách quốc tế đến Việt Nam, là động lực thúc đẩy doanh số bán lẻ và tiêu dùng tại các thành phố du lịch lớn.
Kết luận
Với nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ và sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu, ngành bán lẻ Việt Nam đang đứng trước cơ hội phát triển bền vững. Tuy nhiên, cạnh tranh trong ngành ngày càng gay gắt khi các mô hình bán lẻ hiện đại như bán hàng trực tuyến và siêu thị mini đang dần chiếm lĩnh thị trường. Các doanh nghiệp trong ngành cần nhanh chóng thích nghi và phát triển chiến lược phân phối đa dạng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.