Giải pháp để sản phẩm cơ khí nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Ngành cơ khí tại Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể trong những năm qua, với khoảng 25.000 doanh nghiệp hoạt động, chiếm gần 30% tổng số doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo trong cả nước. Mặc dù đã đạt được những thành tựu nhất định, ngành cơ khí và sản phẩm cơ khí vẫn chưa thể hiện rõ vai trò nền tảng trong việc phát triển công nghiệp quốc gia.

Ngành cơ khí vẫn chưa phát huy tối đa vai trò nền tảng trong phát triển công nghiệp

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, ngành cơ khí Việt Nam có cơ hội lớn để mở rộng thị trường, nhất là khi nước ta tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA). Các doanh nghiệp cơ khí có thể tận dụng những cơ hội này để xuất khẩu sản phẩm và hợp tác với các tập đoàn lớn trên thế giới. Tuy nhiên, để tận dụng tốt cơ hội này, các doanh nghiệp cần phải cải thiện năng lực sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, và đặc biệt là áp dụng công nghệ tiên tiến để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường quốc tế.

Mặc dù vậy, thực tế hiện nay cho thấy ngành cơ khí Việt Nam chủ yếu tập trung vào sản xuất linh phụ kiện, các sản phẩm gia dụng và phụ tùng cho ô tô. Điều này khiến ngành cơ khí chưa thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực cơ khí chế tạo chính xác và sản xuất máy móc, thiết bị công nghiệp.

Theo chuyên gia, ngành cơ khí Việt Nam mới chỉ đáp ứng được khoảng hơn 30% nhu cầu sản phẩm cơ khí trong nước. Con số này cho thấy ngành cơ khí vẫn còn rất yếu về khả năng tự chủ sản xuất, phụ thuộc lớn vào nguồn cung ngoại nhập, và chưa tạo ra được những sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Một trong những lý do chính là hiệu quả đầu tư trong ngành cơ khí vẫn còn thấp. Mặc dù đã có sự quan tâm và hỗ trợ từ Chính phủ, nhưng hạ tầng công nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững của ngành cơ khí. Sự thiếu hụt về công nghệ, trình độ tay nghề của lực lượng lao động, và vấn đề về liên kết giữa các doanh nghiệp trong ngành là những yếu tố khiến ngành cơ khí không thể phát huy hết tiềm năng.

Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm cơ khí

Để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành cơ khí Việt Nam, các chuyên gia và doanh nghiệp đã đưa ra nhiều giải pháp. Ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Cơ khí – Điện TPHCM (HAMEE), cho rằng chuyển đổi mô hình sản xuất và tăng cường ứng dụng công nghệ số là yếu tố then chốt. HAMEE đã triển khai nhiều chương trình xúc tiến thương mại, trong đó đáng chú ý là dự án “Made by Vietnam”, nhằm quảng bá sản phẩm công nghiệp Việt Nam và kết nối các doanh nghiệp trong nước với thị trường quốc tế.

Một yếu tố quan trọng khác là thúc đẩy sản xuất xanh và xuất khẩu xanh. Các doanh nghiệp cơ khí cần áp dụng các công nghệ sản xuất bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ các đối tác nước ngoài. HAMEE cũng đang xây dựng hệ sinh thái chuỗi cung ứng trong ngành cơ khí, giúp các doanh nghiệp cải thiện chất lượng sản phẩm, tăng cường khả năng cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Để ngành cơ khí có thể phát triển mạnh mẽ hơn, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các chính sách của Nhà nước. Các chính sách này cần tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp cơ khí mở rộng sản xuất, đặc biệt là các công ty trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. Việc kết nối với các nhà sản xuất quốc tế, ưu đãi đầu tư cho các doanh nghiệp sản xuất linh phụ kiện, thiết bị chính xác là điều cần thiết để nâng cao năng lực sản xuất và tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Bộ Công Thương hiện đang triển khai nhiều giải pháp để phát triển công nghiệp hạ nguồn, bao gồm các ngành công nghiệp năng lượng, cơ khí chính xác và chế tạo. Điều này sẽ tạo ra những cơ hội lớn cho các doanh nghiệp cơ khí trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành cơ khí.

Ngành cơ khí Việt Nam có tiềm năng lớn nhưng vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trường sản phẩm cơ khí. Để ngành cơ khí phát triển mạnh mẽ, cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa nỗ lực của các doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ chính sách của Nhà nước.

Các doanh nghiệp cơ khí cần đẩy mạnh chuyển đổi mô hình sản xuất, ứng dụng công nghệ cao, và phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng. Cùng với đó, Nhà nước cần tạo ra môi trường thuận lợi để ngành cơ khí phát triển, đáp ứng nhu cầu trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu.

(Nguồn: Bộ Công Thương)

Xem thêm: Giải pháp quản trị doanh nghiệp toàn diện cho doanh nghiệp ngành Cơ khí chế tạo